Inperking vrije artsenkeuze mag niet van Brussel

Volgens de Europese regelgeving mag patiënten mag de vrije keus voor een medisch specialist niet worden ontzegd. De voorgenomen plannen die de minister van Volksgezondheid heeft met de inperking van de vrije artsenkeuze kan dan ook helemaal niet. Dat concluderen hoogleraren Sijmons en Davies die onderzoek deden naar de plannen van minister Schippers.

De minister wil de vrije keuze voor een medisch specialist aan banden leggen omdat dat kosten zou besparen. Nu is het in nog zo dat iedere patiënt zelf zijn arts kan kiezen, ook als deze geen contract met een zorgverzekeraar heeft. Deze moet in dat geval tachtig procent van de kosten vergoeden.

Lagere zorgpremies

Wordt de vrije keuze voor een arts aan banden gelegd, dan bepalen de zorgverzekeraars naar welke medisch specialist een patiënt gaat. Zorgverzekeraars zouden hierdoor beter zorg kunnen inkopen, waardoor de kosten dalen, zo luidt de gedachte achter de inperking. Hierdoor stijgen onder meer de zorgpremies minder hard. Wie naar een specialist gaat zonder contract, moet de rekening zelf betalen. Patiënten mogen overigens nog wel zelf hun huisarts, tandarts, fysiotherapeut, verloskundige of wijkverpleegkundige kiezen.

Europese afspraken

Volgens de hoogleraren Sijmons en Davies kan de vrije artsenkeuze echter niet worden ingeperkt, omdat Europese regels dat verbieden. Volgens de twee hoogleraren heeft dat onder meer te maken met Europese afspraken die zijn gemaakt over het vrije verkeer van goederen en diensten. Diensten van medisch specialisten vallen daar ook onder. Wordt van die Europese regels afgeweken, dan is de kans groot dat de Europese Commissie ingrijpt en Nederland een boete oplegt.

Reactie minister Schippers

In een gesprek met de Telegraaf reageert minister Schippers op de waarschuwingen van de twee hoogleraren.

De rechtsgeleerden Sijmonds uit Utrecht en Davies uit Amsterdam betogen dat uw plan om een goedkopere polis te introduceren in strijd is met het vrij verkeer van diensten in de EU. Mensen moeten ook een arts in andere lidstaten kunnen kiezen. Terechte kritiek?

"Nee, die keuze heb je straks nog steeds. Bovendien heeft het Europese Hof van Justitie eerder gezegd dat betaalbaarheid van de zorg een dwingende reden kan zijn om af te moeten wijken van Europese dienstenregels. Het nadeel is in Europa altijd dat je vooraf nooit groen licht krijgt. Je kunt gesprekken hebben met eurocommissarissen wat je wilt, uiteindelijk bepaalt het Hof of het mag."

U bent niet bang voor boetes uit Brussel?

"Nee. Alle polissen vergoeden Nederlandse en buitenlandse zorg hetzelfde. Als jij een polis hebt die 80 procent van de kosten vergoedt, dan geldt dat net zo goed in een ziekenhuis in Gent of Leuven als in Eindhoven."

Het is voor patiënten best lastig. Je weet toch nooit of jouw verzekeraar een contract heeft met de beste specialist voor een ziekte die je nog niet hebt?

"Je kunt nog steeds kiezen voor een polis die alles vergoedt. Maar je kunt er ook voor kiezen de zorgverzekeraar bepaalde artsen voor jou te laten kiezen. Door veel zorg bij een ziekenhuis in te kopen, krijgen verzekeraars korting. Die berekenen ze door, dat betekent dus een lagere premie en betere zorg. Dat ik de vrije artsenkeuze in zou perken, zoals tegenstanders zeggen, is echt misleiding. De overheid legt niets op.

De meeste mensen hebben deze keuze trouwens al gemaakt. Slechts een derde van de Nederlanders heeft een restitutiepolis, die achteraf alles vergoedt. Twee derde kiest nu al voor de goedkopere naturapolis. Ik heb dat ook gedaan. Als ik niet weet wat ik mankeer, ben ik blij dat de verzekeraar een vinger aan de pols heeft en zorgaanbieders die onvoldoende kwaliteit leveren buiten de deur houdt."

Daar kunnen verzekeraars hun klanten nu toch al bij helpen?

"Als iemand een niet-gecontracteerde arts kiest, ziet de verzekeraar dat pas achteraf, te laat om te waarschuwen. Dan moet de geleverde zorg worden betaald. Zo lekt er wel geld weg. Dat is een fout in het systeem."

Uit onderzoeken blijkt dat verzekeraars vooral op de prijs letten bij het inkopen, en nauwelijks op kwaliteit.

"Kwaliteitsselectie komt goed op gang. Neem de kankerchirurgie. Door die te concentreren bij de beste ziekenhuizen is de sterftekans met een kwart gedaald. Dat moet veel meer gebeuren, daarom wil ik deze wet."

Bij de vraag hoe noodzakelijk deze wetswijziging is, zal Brussel ook naar alternatieven kijken. Zijn er niet genoeg andere manieren om te besparen, die nog niet volledig worden gebruikt? Het bestrijden van zorgfraude komt pas net op gang.

"Dat pakken we stevig aan. Maar er gaat zo veel geld om in de zorg en de kostenstijgingen waren zo groot, dat je alles moet doen wat in je mogelijkheden ligt."